Η ΣΚΙΑ , ΤΟ ΚΑΛΟ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΚΟ...

"Ως σκιά στην αναλυτική ψυχολογία νοείται το κατώτερο τμήμα της προσωπικότητας, το άθροισμα όλων των προσωπικών και συλλογικών ψυχικών στοιχείων τα οποία, εξαιτίας της ασυμβατότητάς τους με την επιλεγμένη συνειδητή στάση, δεν εκφράζονται στη ζωή και επομένως ενώνονται σε μία σχετικά αυτόνομη «διχασμένη προσωπικότητα» με αντιθετικές τάσεις μέσα στο ασυνείδητο. Η σκιά συμπεριφέρεται αντισταθμιστικά στη συνείδηση. Για αυτό τα αποτελέσματά της μπορούν να είναι τόσο θετικά όσο και αρνητικά. Σύμφωνα με τον Γιουνγκ: «Η σκιά προσωποποιεί οτιδήποτε αρνείται να αναγνωρίσει το υποκείμενο γύρω από τον εαυτό του. Προβάλλεται πάνω στο άτομο άμεσα ή έμμεσα. Για παράδειγμα, κατώτερα χαρακτηριστικά του χαρακτήρα και άλλες ασύμβατες τάσεις».Επιπλέον, «... η σκιά είναι εκείνη η κρυμμένη, απωθημένη, στο μεγαλύτερο μέρος της κατώτερη, ένοχη προσωπικότητα, της οποίας οι έσχατες διακλαδώσεις φθάνουν πίσω στο βασίλειο των ζωικών μας προγόνων και έτσι περιλαμβάνουν ολόκληρη την ιστορική όψη του ασυνείδητου... Μέχρι τώρα πίστευαν ότι η ανθρώπινη σκιά ήταν η πηγή κάθε κακού. Τώρα, όμως, είμαστε βέβαιοι πως ο ασυνείδητος άνθρωπος, δηλαδή η σκιά του, δεν αποτελείται μόνο από ηθικά κατακριτέες τάσεις, αλλά διαθέτει επίσης και έναν αριθμό από καλές ιδιότητες, όπως τα φυσιολογικά ένστικτα, οι κατάλληλες αντιδράσεις, οι ρεαλιστικές διαισθήσεις, οι δημιουργικές παρορμήσεις κλπ."

...Στην ασθένεια έχουμε ανακαλύψει τη δράση της "σκιάς",που οφείλεται στην ικανότητα του ανθρώπου να διακρίνει το καλό από το κακό, το σωστό από το λάθος...Γι αυτό αξίζει τον κόπο να ατενίσουμε το θέμα "Καλό και  Κακό", κοιτάζοντάς το από μια ασυνήθιστη, ίσως, οπτική γωνία.

   Στη βάση του νόμου της πολικότητας συμπεραίνουμε ότι το Καλό και το Κακό είναι δύο όψεις της μιας και μόνης ενότητας κι επομένως εξαρτώνται το ένα από το άλλο. Το Καλό ζει από το Κακό και το Κακό από το Καλό. Όποιος εσκεμμένα εκτρέφει το Καλό, κάνει ασυνείδητα το ίδιο και για το Κακό. Αυτή η φράση μπορεί εκ πρώτης όψεως να ηχεί τρομακτική, αλλά στην πράξη η ορθότητά της δύσκολα αμφισβητείται, είτε θεωρητικά είτε στην πράξη.
   Η τοποθέτηση του πολιτισμού μας απέναντι στο Καλό και στο Κακό επηρεάζεται πολύ από τον Χριστιανισμό και τη θεωρία της χριστιανικής θεολογίας - αφορά ακόμα και ομάδες που πιστεύουν πως είναι απαλλαγμένες από θρησκευτικές δεσμεύσεις. Κι εμείς θα στηριχθούμε στην εξιστόρηση του προπατορικού αμαρτήματος στην Παλαιά Διαθήκη, για μας διευκολύνει, επειδή η μυθολογία και τα πρότυπά της προσφέρονται πολύ στην κατανόηση δύσκολων μεταφυσικών προβλημάτων, όπως είναι το πρόβλημα του Καλού και του Κακού.

   Θυμόμαστε ότι ο πρώτος - ανδρόγυνος άνθρωπος Αδάμ βρέθηκε στον κήπο της Εδέμ, στο φυσικό περιβάλλον του οποίου συναντά κυρίως δύο ιδιαίτερα δέντρα: το δέντρο της Ζωής και το δέντρο της Γνώσης του Καλού και του Κακού. Σημειώνουμε ότι ο Αδάμ είναι ανδρόγυνος - δεν είναι άνδρας. Δηλαδή είναι ο ολιστικός άνθρωπος που δεν υπόκειται στην πολικότητα ακόμα, δεν είναι διαιρεμένος σε ζεύγη αντιθέτων. Είναι ακόμα ενωμένος με όλα, κι αυτή η συνειδησιακή κατάσταση υπογραμμίζεται με την εικόνα του παραδείσου. Παρ' όλο που ο άνθρωπος Αδάμ ζει με ενιαία συνείδηση, η ύπαρξη των δύο δέντρων προκαταλαμβάνει εξ αρχής το θέμα της πολικότητας. 
   Το θέμα της διαίρεσης συνηχεί εξαρχής στην Δημιουργία, γιατί η δημιουργία γίνεται μέσα από την διαίρεση και τον χωρισμό σε δύο μέρη. Το πρώτο κεφάλαιο της Δημιουργίας αναφέρει ολόκληρη σειρά από πολικότητες: φως-σκότος, θάλασσα-ξηρά, ήλιος-σελήνη κλπ. Μόνον ο άνθρωπος έχει πλαστεί ως "άρρεν και θήλυ" ... Ο Αδάμ λοιπόν, κατά την διάρκεια της αφήγησης, διατυπώνει την επιθυμία να εκθέσει προς τα έξω ένα τμήμα του και να αποκτήσει αυτόνομη μορφή. Ένα τέτοιο βήμα σημαίνει αναγκαστικά μια απώλεια συνειδητότητας (ο Αδάμ βυθίστηκε στον ύπνο). Ο ολοκληρωμένος μακάριος άνθρωπος  διαιρείται και κόβεται σε δύο διαφοροποιημένες μορφές, που ονομάζονται άνδρας και γυναίκα. Η διαίρεση δεν φτάνει ακόμα στη συνείδηση του ανθρώπου, γιατί δεν αναγνωρίζουν ακόμα την διαφορά τους κι εξακολουθούν να παραμένουν στην ολότητα του Παραδείσου.
   Η διαίρεση της μορφής είναι ωστόσο προϋπόθεση για την πειθώ του όφεως, που υπόσχεται στο δεκτικό μέρος του ανθρώπου, τη γυναίκα, ότι δοκιμάζοντας από το δέντρο της γνώσης θα αποκτήσει την ικανότητα της διάκρισης μεταξύ του Καλού και του Κακού, δηλαδή την ικανότητα της γνώσης.


Ο ΟΦΙΣ  ΤΗΡΕΙ  ΤΗΝ  ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΤΟΥ

   Οι άνθρωποι απέκτησαν την όραση της πολικότητας και μπορούν πια να διαχωρίζουν το Καλό από το Κακό, τον άνδρα από τη γυναίκα. Έτσι χάνουν την ενότητα (κοσμική συνείδηση) και κερδίζουν την πολικότητα (ικανότητα γνώσης). Εγκαταλείπουν τον παράδεισο, τον κήπο της ενότητας, πέφτοντας στον πολωμένο κόσμο των υλικών μορφών.
   Αυτή είναι η ιστορία του προπατορικού αμαρτήματος. Ο άνθρωπος φεύγει από την ενότητα και πηγαίνει στην πολικότητα. Οι μυθολογίες όλων των λαών ντύνουν αυτό το σπουδαίο θέμα με παρόμοιες παραβολές. Το αμάρτημα του ανθρώπου έγκειται στην αποκοπή από την ενότητα. Στην Ελληνική γλώσσα το αμαρτάνειν σημαίνει  "αστοχώ", "δεν πετυχαίνω τον στόχο". Αμαρτία σημαίνει εδώ ανικανότητα επίτευξης του σημείου του στόχου, που είναι σύμβολο της ενότητας, σημείο ανέφικτο και ασύλληπτο για τον άνθρωπο, δεδομένου ότι ένα σημείο δεν γνωρίζει τόπο ούτε διαστολή. Η σημειακή συνείδηση δεν μπορεί να πετύχει τον στόχο, την ενότητα.Να η αμαρτία! Αμαρτωλός είναι συνώνυμο του πολωμένου. Η χριστιανική έννοια του "προπατορικού αμαρτήματος" γίνεται
  τώρα ευκολότερα κατανοητή.

   Ο άνθρωπος ανακαλύπτει τον εαυτό του με πολωμένη συνείδηση - είναι επομένως αμαρτωλός. Μην αναζητούμε εδώ κάποιο αίτιο. Αυτή η πολικότητα εξαναγκάζει τον άνθρωπο να πορεύεται ανάμεσα στις αντιθέσεις, ωσότου μάθει και ενσωματώσει τα πάντα, ώστε να γίνει πάλι "τέλειος", φτάσει πάλι στην αρχική και μία ενότητα, την μία κοσμική συνείδηση. Η ΠΟΡΕΙΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΙΚΟΤΗΤΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΠΑΝΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΜΑΡΤΙΑ. Το "προπατορικό αμάρτημα" δείχνει με μεγάλη σαφήνεια ότι η αμαρτία δεν έχει σχέση με τη συγκεκριμένη συμπεριφορά του ανθρώπου. Είναι πολύ σημαντικό να το γνωρίζει κανείς αυτό, γιατί η εκκλησία παραμόρφωσε την έννοια του αμαρτήματος και έπεισε τους ανθρώπους, ότι αμαρτία σημαίνει να κάνεις κάτι κακό, πράγμα που μπορεί να αποφευχθεί με καλές και ορθές πράξεις. Η αμαρτία όμως δεν είναι ένας πόλος στο πλαίσιο της πολικότητας, είναι η ίδια η πολικότητα. Επομένως η αμαρτία δεν αποφεύγεται - κάθε ανθρώπινη πράξη είναι αμαρτωλή. Το μήνυμα αυτό το βρίσκουμε σε γνήσια μορφή, στην αρχαία ελληνικά τραγωδία. Ο άνθρωπος  καλείται να κρίνει ανάμεσα σε δύο δυνατότητες, όμως ανεξάρτητα με την απόφασή του, παραμένει πάντοτε ένοχος.
   Η χριστιανική θρησκεία πλήρωσε ακριβά την παρερμηνεία της αμαρτίας. Η αδιάκοπη προσπάθεια των πιστών να μην αμαρτάνουν και να αποφεύγουν το Κακό, είχε ως αποτέλεσμα την απώθηση ορισμένων τομέων που είχαν χαρακτηριστεί κακοί, και τη διαμόρφωση ισχυρότατων σκιών. Αυτές ευθύνονται για το ότι ο Χριστιανισμός έγινε μία από τις πιο απολυταρχικές θρησκείες, υπεύθυνη για την Ιερά Εξέταση, το κυνήγι των μαγισσών και τη γενοκτονία. 
   Η πολικότητα του "Καλού" και του "Κακού"  ως αντίθεση οδήγησε τον Χριστιανισμό και σε μια αντιπαράθεση του Θεού με τον διάβολο, ως εκπροσώπων του καλού και του κακού, που δεν χαρακτηρίζει ορισμένες άλλες θρησκείες. Βαφτίζοντας τον διάβολο αντίπαλο του Θεού, έσυραν αθέλητα τον Θεό στην πολικότητα...
   Ο Θεός  είναι η ενότητα που συνδέει μέσα του κάθε πολικότητα, μαζί και το ¨Καλό" και το "Κακό". Ο διάβολος, αντίθετα, είναι η πολικότητα, ο κύριος της διαίρεσης... αδιαμφισβήτητος κύριος της πολικότητας, παριστάνεται πάντα με σύμβολα διαίρεσης, κέρατα, οπλές, τρίαινες, πεντάγραμμα με δύο άκρες προς τα επάνω κλπ. Βάσει αυτής της ορολογίας, ο πολωμένος κόσμος είναι διαβολικός, δηλαδή αμαρτωλός. Δεν υπάρχει δυνατότητα να αλλάξει, γι αυτό όλοι οι μεγάλοι Δάσκαλοι διδάσκουν ότι πρέπει να εγκαταλείψουμε τον πολωμένο κόσμο. Η πραγματική θρησκεία δίδασκε επίσης την πορεία από αυτόν τον κόσμο προς την ενότητα. Η αληθινή φιλοσοφία γνωρίζει ότι στο πλαίσιο ενός πολωμένου κόσμου δεν είναι δυνατόν να πραγματωθεί ο ένας μόνο πόλος.....Κάθε λειτουργία των ανθρωπίνων δυνατοτήτων, είναι μια εφαρμογή που δεσμεύει την ενέργεια στην πολικότητα και εμποδίζει την ενοποίηση....Η σωτηρία από την "αμαρτία" είναι επίτευξη ενότητας, αλλά γίνεται απροσπέλαστη σε εκείνον που προσπαθεί να αποφύγει την μισή αλήθεια... Η προσπάθεια διαφυγής από την αμαρτία μέσω καλών έργων οδηγεί στην ανειλικρίνεια.
   Η πορεία προς την ενότητα απαιτεί περισσότερα από την απλή διαφυγή και αποστροφή του βλέμματος. Απαιτεί να βλέπουμε σε όλα τα πράγματα  την πολικότητα χωρίς φόβο, να διαβούμε τη συγκρουσιακή υπόσταση της ανθρώπινης ύπαρξης, ώστε να γίνουμε ικανοί να ενώσουμε μέσα μας τις αντιθέσεις. ΟΧΙ ΑΠΟΦΥΓΗ, ΑΛΛΑ ΣΩΤΗΡΙΑ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΒΙΩΜΑΤΟΣ. Για τον σκοπό αυτόν είναι ανάγκη να αμφισβητούμε κάθε τόσο τα παγιωμένα συστήματα αξιολόγησης, για να μάθουμε ότι το μυστικό του Κακού είναι,  σε τελευταία ανάλυση, ότι δεν υπάρχει Κακό.......
   Το Κακό είναι τεχνητό προϊόν της πολωμένης συνείδησής μας, όπως άλλωστε ο χρόνος και ο χώρος και χρησιμεύει ως λίπασμα της αντίληψης του Καλού, είναι η μητρική αγκαλιά του Φωτός. Επομένως το Κακό δεν είναι το αντίθετο του Καλού, αλλά η πολικότητα αυτή καθαυτή είναι το Κακό, η αμαρτία. Ο κόσμος του δυϊσμού δεν έχει τέλος κι επομένως δεν διαθέτει δική του υπόσταση. Οδηγεί στην απελπισία, που υπηρετεί με τη σειρά της το αντίστροφο και την παραδοχή ότι ο άνθρωπος θα βρει τη σωτηρία του μόνον στην ενότητα.TH.DETLEFSEN-R. DALKE - ΠΥΡΙΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου